Okuyanjula kw'Obujjanjabi bw'Okutya
Okuyanjula kw'obujjanjabi bw'okutya kye kimu ku bintu ebikulu ennyo mu by'obulamu bw'obwongo. Okutya kwe kuwulira obutateredde oba okweraliikirira okw'amaanyi okuyinza okusaasaana mu bulamu bw'omuntu. Obujjanjabi buno bukola ku ngeri ez'enjawulo okuyamba abantu okukontorola embeera eno era n'okuzzaawo obulamu obwesigamye. Mu Buganda, waliwo engeri nnyingi ez'obujjanjabi bw'okutya eziyinza okuyamba abantu okufuna obulamu obulungi era obw'emirembe.
Obujjanjabi bw’okutya bukola butya?
Obujjanjabi bw’okutya bukozesa enkola ez’enjawulo okuyamba abantu okukontorola embeera yaabwe. Enkola eno etera okugatta obujjanjabi bw’okwogerako n’eddagala. Mu bujjanjabi bw’okwogerako, abasawo bayamba abalwadde okuzuula ensibuko y’okutya kwabwe era n’okusomesa engeri ez’okukikontorola. Eddagala, ku ludda olulala, liyinza okukozesebwa okukendeza ku bubonero bw’okutya.
Bika ki eby’obujjanjabi bw’okutya ebiriwo?
Waliwo ebika by’obujjanjabi bw’okutya eby’enjawulo. Ebimu ku byo mulimu:
-
Obujjanjabi bw’okwogerako (Cognitive Behavioral Therapy - CBT): Buno obujjanjabi buyamba abantu okuzuula era n’okukyusa endowooza n’enneeyisa ezireetera okutya.
-
Obujjanjabi bw’okuwuliriza (Exposure Therapy): Buno buyamba abantu okwesembereza mpola mpola ebintu oba embeera ezibatiisa.
-
Obujjanjabi bw’okuzingiramu (Acceptance and Commitment Therapy - ACT): Buno buyamba abantu okukkiriza ebirowoozo n’enneewulira zaabwe nga tebazirwanyisa.
-
Obujjanjabi bw’eddagala: Eddagala liyinza okukozesebwa okukendeza ku bubonero bw’okutya.
Obujjanjabi bw’okutya bulina migaso ki?
Obujjanjabi bw’okutya bulina emigaso mingi eri abalwadde:
-
Bukendeza ku bubonero bw’okutya era ne bukendeeza ku kweraliikirira.
-
Buyamba abantu okuzuula era n’okukontorola ebirowoozo n’enneewulira ezireeta okutya.
-
Busobozesa abantu okwesembereza embeera ezibatiisa mu ngeri ey’obukugu.
-
Bukendeza ku kuddukira ebintu oba embeera ezireeta okutya.
-
Buyamba abantu okuzzaawo obulamu obwesigamye era obw’ekikugu.
Ani alina okufuna obujjanjabi bw’okutya?
Obujjanjabi bw’okutya buyinza okuba obw’omugaso eri abantu abaliwo mu mbeera zino:
-
Abo abalina okutya okusukkiridde okukosa obulamu bwabwe obwa bulijjo.
-
Abo abawulira okutya okw’amaanyi mu mbeera ez’enjawulo.
-
Abo abalina okweraliikirira okw’amaanyi okubakosa mu by’emirimu, enkolagana, oba ebibiina.
-
Abo abagezeeko okwejjanjaba bokka naye nga tebasobodde kukontorola kutya kwabwe.
-
Abo abafuna obubonero obulala obw’obulwadde bw’obwongo nga buyinza okuba nga bukwatagana n’okutya.
Ebika by’obujjanjabi bw’okutya birondebwa bitya?
Okulonda ekika ky’obujjanjabi bw’okutya ekisinga okukugasa kyetaagisa okuteesa n’omusawo omukugu. Omusawo ajja kukebera embeera yo, obubonero bwo, n’ebyetaago byo eby’enjawulo okusobola okulonda obujjanjabi obusinga okukugasa. Ebimu ku bintu ebiyinza okukosebwako mulimu:
-
Ekika ky’okutya kw’olina.
-
Obungi bw’obubonero bw’okutya.
-
Emyaka gyo n’embeera y’obulamu bwo.
-
Obujjanjabi obulala bw’oba nga okozesa.
-
Okusalawo kwo n’okwagala kwo.
Obulwadde bw’okutya bwe buba nga bukosezza ennyo obulamu bwo, kikulu nnyo okunoonya obuyambi bw’abasawo abakugu. Obujjanjabi bw’okutya buyinza okukuwa obukodyo n’amagezi ag’okukontorola okutya kwo era n’okuzzaawo obulamu obw’essanyu era obw’emirembe.
Okuwabula: Ekiwandiiko kino kya kumanya bwokumanya era tekiteekwa kutwalibwa ng’amagezi ga ddokita. Tusaba otuukirire omusawo omukugu olw’okuluŋŋamizibwa n’obujjanjabi obwenjawulo.
