Olw'okujanjaba Endwadde y'Omutima

1. Eddagala erikkendeeza omusaayi ogw’amaanyi

2. Eddagala erikkendeeza kolesteroli

3. Eddagala erikola ku nkola y’omutima

4. Eddagala erikendeeza obuzibu bw’omusaayi okukwata

Okulondoola kw’abasawo kwa mugaso ki mu kujanjaba endwadde y’omutima?

Okulondoola kw’abasawo kwa mugaso nnyo mu kujanjaba endwadde y’omutima. Abasawo basobola okukebera embeera y’omulwadde n’okukola enkyukakyuka mu ngeri y’okujanjaba nga bwe kyetaagisa. Okuwuliziganya okw’emirundi mingi n’omusawo kuyamba okuzuula obuzibu obuyinza okubaawo mangu ddala n’okutandika okujanjaba mu budde. Ebimu ku bintu ebikulu mu kulondoola kw’abasawo mulimu:

1. Okukebera omusaayi n’okukola ebipimo by’omutima

2. Okukebera enkola y’eddagala n’okukyusa nga bwe kyetaagisa

3. Okuwa amagezi ku nneeyisa y’obulamu obulungi

4. Okukola enteekateeka y’okujanjaba ey’obuntu

Enkyukakyuka ki ez’obulamu eziyamba mu kujanjaba endwadde y’omutima?

Enkyukakyuka mu nneeyisa y’obulamu zisobola okuba n’ekitundu ekinene mu kujanjaba endwadde y’omutima. Okussa essira ku bulamu obulungi kuyamba okukkendeeza embeera ezireeta endwadde y’omutima n’okutumbula enkola y’omutima. Ebimu ku bintu ebikulu eby’okukyusa mu bulamu mulimu:

1. Okulya emmere ennyiriri erimu ebibala, enva endiirwa, n’amafuta amalungi

2. Okwewala okufuuwa sigala n’okwewala okunywa omwenge omungi

3. Okukola eby’okuyiga emirundi mingi buli wiiki

4. Okukkendeeza omutindo gw’embeera embi n’okumanyira engeri ez’okuziyiza embeera embi

Obujanjabi bw’obutaliimu kusala bulina mugaso ki mu kujanjaba endwadde y’omutima?

Obujanjabi bw’obutaliimu kusala buyamba okutumbula enkola y’omutima n’okukkendeeza embeera ezireeta endwadde y’omutima nga tewali kwetaaga kusala. Ebimu ku bujanjabi bw’obutaliimu kusala mulimu:

1. Okutereeza emisuwa gy’omutima ng’okozesa obuuma obuyita mu misuwa

2. Okukozesa ekyuma ekikuba omutima (pacemaker) okutereeza enkuba y’omutima

3. Okukozesa eddagala eriggya omusaayi ogukwatidde mu misuwa

4. Okukozesa ebyuma ebikuba omutima ebiyamba okuziyiza okulumizibwa kw’omutima

Okulondoola kw’omulwadde kuyamba kutya mu kujanjaba endwadde y’omutima?

Okulondoola kw’omulwadde kwa mugaso nnyo mu kujanjaba endwadde y’omutima. Abalwadde basobola okuyiga engeri y’okwewala embeera ezireeta endwadde y’omutima n’okutumbula obulamu bwabwe. Ebimu ku bintu ebikulu mu kulondoola kw’omulwadde mulimu:

1. Okukebera omusaayi ogw’amaanyi n’emisuwa gy’omutima mu maka

2. Okuwandiika ebipimo by’omutima n’obubonero obulala

3. Okugoberera enteekateeka y’eddagala n’okumanya engeri y’okukozesa eddagala

4. Okumanya obubonero obulaga embeera embi n’okumanya ddi lw’osaanye okunoonya obuyambi bw’abasawo

Engeri ki ez’okujanjaba endwadde y’omutima ezimpya eziri mu kunoonyereza?

Okunoonyereza ku ngeri empya ez’okujanjaba endwadde y’omutima kugendera mu maaso. Abanoonyereza bali mu kukola eddagala erisingawo okukola obulungi n’engeri ez’okujanjaba ezitaliimu kusala. Ebimu ku bintu ebiri mu kunoonyereza mulimu:

1. Eddagala erisobola okuziyiza okulumizibwa kw’omutima

2. Engeri ez’okukozesa ebyuma ebikuba omutima eby’omulembe

3. Okukozesa ebiwuka by’omubiri okutereeza emisuwa gy’omutima egyonoonese

4. Engeri ez’okukozesa tekinologiya ey’omulembe okutereeza enkola y’omutima

Okujanjaba endwadde y’omutima kwe kussa essira ku kuziyiza okulumizibwa kw’omutima, okutumbula enkola y’omutima, n’okukkendeeza embeera ezireeta endwadde y’omutima. Okukozesa eddagala, okulondoola kw’abasawo, enkyukakyuka mu nneeyisa y’obulamu, n’obujanjabi bw’obutaliimu kusala bisobola okuyamba okutumbula obulamu bw’abalwadde b’endwadde y’omutima. Okunoonyereza okugendera mu maaso kujja kuleeta engeri empya ez’okujanjaba endwadde eno mu biseera eby’omu maaso.

Ekiragiro: Ensonga zino ziweereddwa ku lw’okumanya byokka era tezisaana kutwaalibwa ng’amagezi ga ddokita. Tusaba otuukirire omusawo omukugu ow’obulamu okufuna okuluŋŋamizibwa n’okujjanjaba okw’obuntu.